Kalendarz wydarzeń


wszystkie wydarzenia

Media o synodzie

SYNOD DIECEZJALNY A SYNOD O SYNODALNOŚCI

I Synod Diecezji Bydgoskiej wpisuje się w szerszy kontekst implementacji dokumentu końcowego Synodu o synodalności Kościoła, czyli XVI zwyczajnego zgromadzenia ogólnego synodu biskupów „Ku Kościołowi synodalnemu. Komunia, uczestnictwo, misja”.

Dokument „Pathways for the Implementation Phase of the Synod 2025–2028” przygotowany przez Sekretariat Generalny Synodu stanowi obecnie oficjalny przewodnik dla Kościoła powszechnego w fazie wdrażania wniosków z XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów. Celem tej fazy, obejmującej lata 2025–2028, jest wprowadzenie w życie wniosków zawartych w dokumencie końcowym (Final Document – dalej: FD) zatwierdzonym po drugiej sesji Synodu w październiku 2024 r.

Synod, zapoczątkowany przez papieża Franciszka, a kontynuowany pod przewodnictwem jego następcy papieża Leona XIV, ma na celu pogłębienie tożsamości Kościoła jako wspólnoty synodalnej – uczestniczącej, misyjnej i otwartej na dialog. Wdrażanie postulatów FD to zadanie całego Ludu Bożego i zakłada przemianę struktur, praktyk i relacji wewnątrz Kościoła. Jest to odpowiedź na potrzebę odnowy, która wynika z przesłania Soboru Watykańskiego II i uwzględnia zmiany społeczne, kulturowe i duchowe współczesnego świata.

Etapy realizacji obejmują: działania na poziomie lokalnym (2025–2026), diecezjalne i eparchialne zgromadzenia oceniające (2027), kontynentalne zgromadzenia ewaluacyjne (2028) oraz ogólnokościelne zgromadzenie w Watykanie w październiku 2028 roku.

Odpowiedzialność za realizację spoczywa przede wszystkim na biskupach diecezjalnych i eparchialnych, którzy mają obowiązek organizować procesy wdrożeniowe w duchu synodalnym, angażując duchowieństwo, świeckich, wspólnoty zakonne, ruchy i organizacje kościelne. W proces zaangażowane są także zespoły synodalne, które powinny wspierać dynamikę synodalną, proponować narzędzia i metody pracy oraz prowadzić formację.

Dokument podkreśla, że praktykowanie synodalności nie powinno być traktowane jako zewnętrzny obowiązek, lecz jako element zwyczajnego życia Kościoła. Synodalność ma przenikać codzienną działalność duszpasterską parafii, diecezji i wspólnot kościelnych. Istotna jest też obecność Kościoła w nowych kontekstach: szkołach, szpitalach, więzieniach czy przestrzeni cyfrowej.

Ważną rolę odgrywają także wspólnoty kościelne i ich grupowania – konferencje episkopatów, metropolie, synody Kościołów sui iuris – które mają wspierać diecezje w formacji, koordynacji i refleksji teologiczno-pastoralnej. Sekretariat Synodu zapewnia wsparcie i towarzyszenie, oferując narzędzia, organizując wydarzenia (np. Jubileusz Zespołów Synodalnych w październiku 2025 r.), a także koordynując prace grup studialnych, które analizują kluczowe zagadnienia (np. liturgię w perspektywie synodalnej, rolę konferencji episkopatów).

FD traktowane jest jako część zwyczajnego Magisterium papieskiego i wymaga pogłębionej recepcji. Dokument kładzie nacisk na konieczność modlitewnego i wspólnotowego zaangażowania, dialogicznego stylu działania i rozeznania wspólnotowego. Wzywa do przemiany sposobów sprawowania władzy, stylu posługi i struktury uczestnictwa, a także do otwartości na „wymianę darów” między Kościołami. Wskazuje priorytety dla lokalnych wspólnot, m.in. rozwój duchowości synodalnej, formację świeckich liderów, nowe formy posługi, przejrzystość w zarządzaniu, obowiązkowe rady duszpasterskie i finansowe, reformę parafii i inicjatywy katechumenalne.

Kluczowe znaczenie ma zastosowanie metody rozeznawania eklezjalnego (ecclesial discernment), uwzględniającego różnorodność darów i perspektyw oraz prowadzonego w duchu otwartości na Ducha Świętego. W dokumencie podkreśla się, że synodalność nie polega na demokratyzacji Kościoła, ale na wspólnym słuchaniu i rozeznawaniu w jedności z pasterzami.

Zaproponowane drogi wdrażania nie mają charakteru sztywnych norm, ale są zaproszeniem do kreatywnego i odpowiedzialnego działania, adekwatnego do lokalnych potrzeb. Synodalność jest procesem duchowego wzrostu, który zakłada współodpowiedzialność, dialog, służbę i misyjność. Ostatecznym celem tej fazy jest realna przemiana życia kościelnego w duchu Ewangelii.

Dokument ten określa ramy fazy wdrażania XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów (2025–2028), zapoczątkowanego przez papieża Franciszka, a kontynuowanego przez jego następcę papieża Leona XIV. Ma on charakter przewodnika duszpasterskiego dla Kościołów partykularnych i wspólnot kościelnych na całym świecie. Faza ta rozpoczęła się po ogłoszeniu przez Ojca Świętego Dokumentu końcowego (Final Document – FD), który stał się integralną częścią zwyczajnego nauczania papieskiego.

Dokument wyraźnie wskazuje, że wprowadzenie w życie postulatów synodalnych nie polega wyłącznie na aplikacji dokumentu, lecz na przemianie stylu działania Kościoła. Celem jest, aby synodalność – rozumiana jako sposób bycia Kościołem, który słucha, rozeznaje i współodpowiada – przenikała wszystkie poziomy życia kościelnego. Nie chodzi zatem o „zakończenie procesu synodalnego”, ale o jego trwałą obecność w duszpasterstwie Kościoła.

Kluczowe zasady i założenia wdrażania

Dokument przyjmuje trzy zasadnicze filary wdrażania:

  1. Recepcja dokumentu końcowego FD – przez refleksję, formację i działanie na poziomie lokalnym.

  2. Synodalność jako styl działania – promowanie kultury dialogu, wspólnotowego rozeznawania i współodpowiedzialności.

  3. Zespoły Synodalne – wspierające wdrażanie w poszczególnych diecezjach, wspólnotach, Kościołach wschodnich, zakonach i ruchach.

Odpowiedzialność za ten proces spoczywa przede wszystkim na biskupach diecezjalnych i eparchialnych, którzy mają kierować lokalnym rozeznaniem i wdrażaniem, wspierani przez zespoły synodalne, rady duszpasterskie i różne struktury partycypacji.

Etapy realizacji

Faza wdrażania zaplanowana jest w czterech etapach:

  • Etap I: Realizacja lokalna (2025–2026)
    Wspólnoty lokalne wprowadzają wskazania FD w życie, uwzględniając realia duszpasterskie i społeczne.

  • Etap II: Zgromadzenia diecezjalne i eparchialne (2027)
    Refleksja nad doświadczeniem wdrażania i rozeznanie dalszych kroków.

  • Etap III: Zgromadzenia kontynentalne (2028)
    Wymiana doświadczeń i wyznaczenie kierunków na poziomie kontynentalnym.

  • Etap IV: Zgromadzenie Kościoła powszechnego (październik 2028)
    Spotkanie w Rzymie mające na celu podsumowanie całej fazy.

Narzędzia i środki

W celu wspierania tej fazy dokument przewiduje:

  • Organizację Jubileuszu Zespołów Synodalnych w Rzymie (październik 2025),

  • Rozwój grup studialnych, które podejmą kluczowe zagadnienia – m.in. relację między władzą a uczestnictwem, misję Kościoła w kontekście zsekularyzowanym, synodalność w liturgii, czy rolę Konferencji Episkopatów,

  • Formację świeckich liderów, duszpasterzy i osób konsekrowanych w duchu synodalnym,

  • Wsparcie poprzez Sekretariat Synodu, który będzie dostarczał materiały, narzędzia, programy i rekomendacje.

Treści do wdrożenia

Dokument nie ogranicza się do ogólnych wskazań, ale zawiera również obszary szczególnej troski duszpasterskiej, które powinny być objęte procesem synodalnym:

  • Ożywienie rad duszpasterskich i ekonomicznych jako przestrzeni wspólnego rozeznawania i zarządzania,

  • Wspieranie wspólnot synodalnych w parafiach, ruchach i diecezjach, które będą modelować nowy styl działania Kościoła,

  • Nowe formy posługi i uczestnictwa świeckich, zwłaszcza kobiet i młodzieży,

  • Kultura przejrzystości i odpowiedzialności w Kościele (zwłaszcza w sprawach finansów, komunikacji, zarządzania),

  • Misja i obecność w przestrzeni cyfrowej,

  • Dialog międzykulturowy i międzyreligijny jako wymiar synodalnego stylu Kościoła.

Styl działania i duchowość synodalna

Cały dokument podkreśla, że synodalność to nie metoda organizacyjna, lecz styl duchowy: sposób bycia Kościołem prowadzonym przez Ducha Świętego, zdolnym do słuchania, rozeznania i służby. Szczególny nacisk kładzie się na „eklezjalne rozeznanie wspólnotowe” (ecclesial communal discernment) jako podstawową formę podejmowania decyzji.

Nie chodzi zatem o „demokratyzację” Kościoła, ale o włączenie wszystkich ochrzczonych w proces rozeznania i misji, przy zachowaniu właściwej roli pasterzy. Styl synodalny nie znosi władzy biskupiej, lecz ją odnawia w świetle służby i komunii.

Dokument kończy się wezwaniem do odważnego, cierpliwego i duchowego podjęcia procesu wdrażania. Wzywa Kościoły partykularne, by nie czekały na rozwiązania „z góry”, ale twórczo podejmowały lokalne działania. Sekretariat Synodu deklaruje wsparcie i towarzyszenie, ale nie zastępuje odpowiedzialności lokalnej.

Synodalność, jak przypomina dokument, nie jest projektem czasowym, lecz drogą, na której Kościół będzie trwać i się rozwijać. Wdrożenie wskazań FD ma służyć odnowie życia wspólnotowego, liturgicznego, misyjnego i duszpasterskiego w duchu Ewangelii.

Oprac. ks. Karol Rawicz-Kostro na podstawie dokumentu Sekretariatu Głównego Synodu o synodalności, Pathways for the implementation phase of the synod 2025-2028, dostęp: https://www.synod.va/content/dam/synod/process/implementation/pathways/250102---ENG-Pathways-for-the-implementation-phase.pdf